Photo AI
Filíocht Ainmnithe (i) "Cuimhnigh an file ar nósanna a bhain le saol an oileáin ina dhéag atá sa dán An tEarrach Thiar (thíos)." É sin a phlé - Leaving Cert Irish - Question 3A - 2019
Question 3A
Filíocht Ainmnithe (i) "Cuimhnigh an file ar nósanna a bhain le saol an oileáin ina dhéag atá sa dán An tEarrach Thiar (thíos)." É sin a phlé. (ii) Cé na mothúch... show full transcript
Worked Solution & Example Answer:Filíocht Ainmnithe (i) "Cuimhnigh an file ar nósanna a bhain le saol an oileáin ina dhéag atá sa dán An tEarrach Thiar (thíos)." É sin a phlé - Leaving Cert Irish - Question 3A - 2019
Step 1
Cuimhnigh an file ar nósanna a bhain le saol an oileáin ina dhéag atá sa dán An tEarrach Thiar (thíos). É sin a phlé.
Answer
An tEarrach Thiar, le Máirtín Ó Direáin, tugann léargas iontach ar shaol an oileáin agus na nósanna atá bainte le fíoradh na daoine ar an oileán. I dtús an dán, déantar cur síos ar an ngrian a ghlanann amach, agus ar na héin ag canadh. Taispeánann an file conas a bhíonn an timpeallacht agus an dúlra ina gníomh agus ina bheatha laethúil.
Baineann an file tábhacht le comhoibriú agus le conairí beatha na ndaoine. Tugann sé le fios go bhfuil na habithe agus an traidisiún á gcur i gcuimhne, fiú tríd na laethanta dorcha.
Tríd an dán, nochtar an baint leanúnach a bhíonn ag na daoine le hadnóga agus le comhthéacs an Oileáin. Is ionann an dán agus cuimhne na ndaoine ar a hindí. Taispeánann sé conas a bhaineann an file a chuimhne agus an nádúr lenár n-aisling.
Step 2
Cé na mothúcháin is mó a mhúscailionn an dán seo ionat féin? (Is leor pointe amháin eileas ais an dán mar thacaíocht le do fhreagra.)
Answer
Mar a leanas, mothaím trua agus suaimhnis nuair a léim an dán. Taispeánann sé an tábhacht a bhaineann le naisc a bhunú le seanscéalta éagsúla, rud a d'fhéadfadh cur leis an mothú suaimhneach.
Mothaím áthas nuair a éiríonn an grian, ag tabhairt splendor don áilleacht timpeall. Además, cuireann sé longing orm; tá an dán mar thaifead ar am atá caite, ag chur in iúl grá na laethanta atá caite.
Is eochair don dán é an baint a bhaineann le mothúcháin chruinn, rud a chothaíonn na taithí seo. Tugann an tírdhreach radharc do na mothúcháin, ag cur síos ar an saol scaoilte a chuaigh thart.
Step 3
Cé a chum an dán seo? Scríobh nóta gairid ar shaol agus ar shaothar an fhile sin.
Answer
Hannam an file le Máirtín Ó Direáin, a rugadh sa bhliain 1910 ar Oileán Árainn. Bhí sé ina fhear clóite, agus cuireadh in iúl dó a scríbhinní aitheanta do Ghaeilge. Bhí sé gafa le filíocht Ghaeilge, agus ba é a shaothar a dtugtar ‘An tEarrach Thiar’ an t-ainm a bhaineann go speisialta le na hoileáin.
Trí na blianta, chuaigh Ó Direáin i ngleic leis na fíodóirí féin. Bíonn é sa bhóthar ag caint ar na taitneamhachtaí sa chultúr ar feadh a shaoil. Rinne a shaothar a lán leanaí a spreagadh chun cruthaitheachta d'fhonn bá a bhaint le na téamaí a luadh.
Faoi dheireadh, taispeánann a shaothar conas is féidir le filíocht a chothú, ag déileáil le seanscéalta aoibhinn a léiríonn an duibhlí a bhíonn sa gceantar sin.